Last FM en Pandora zijn twee methodes om nieuwe muziek te ontdekken. Beide applicaties doen dit door middel van internetradiostations maar de manier waarop ze aan de slag gaan met jou voorkeuren en je op basis daarvan onbekende klanken voorschotelen verschilt behoorlijk. Last FM werkt met de door jou op je winamp gedraaide en via een audioscrobbler-plug in hun database bijgehouden tracks. Zoals het een goede 2006, webtweepuntnul toepassing betaamt gaan ze vervolgens verbanden leggen tussen verschillende gebruikers. Kort door de bocht komt het er volgens mij op neer dat als jij artiesten X en Y draait en andere gebruikers die veel X en Y draaien, luisteren ook veel naar band Z, dan zal jij band Z waarschijnlijk ook wel de moeite waard vinden. Bij Pandora bestaat de database uit een heleboel nummers die, door professionele muziekluisteraars, zijn gescoord op grond van een boel verschillende factoren: vrouwenstem of mannenstem, snel of langzaam, instrumentengebruik en dergelijke. Je kunt Pandora suggesties laten creëren door één of meerdere bands of nummers te noemen. Pandora gaat dan in hun database op zoek naar liedjes die daar, volgens hun criteria, op lijken. Om voor eens en voor altijd te bepalen welk van deze twee methodes de beste is, was ik van plan beide programma's vanmiddag omstebeurt, track voor track te vergelijken om te kijken welk van de twee met de betere suggesties op de proppen komt.

Bij Last FM kun je uit verschillende stations kiezen, maar ze zijn niet allemaal gratis. Recommendation Radio is dat gelukkig wel. Je kunt zelf instellen hoe obscuur of populair je je suggesties wilt hebben. Volgens mij is 50% een lekker neutraal en evenwichtig uitgangspunt. Om een zo level mogelijk playing field te creëren, maak ik bij Pandora een station aan dat gebruik gaat maken van mijn drie meest gedraaide bands en artiesten van vorige week volgens de Last FM-tellingen: The Blow, Tilly & The Wall en The Tyde. Volgens mij zijn de recommendations van Last FM zelf gebaseerd op je gebruikersstatistieken van méér dan alleen de laatste week, maar je moet toch wat. Bij alletwee kun je, tijdens het spelen, aangeven of je een bepaalde track leuk vind of juist niet. Omdat ik niet precies weet hoe beide applicaties met deze informatie omgaan, heb ik besloten in eerste instantie niet van deze mogelijkheid gebruik te maken.

Bij het creëren van mijn station vraagt Pandora eerst nog of The Blow een artiest of een nummer is, maar lijkt uiteindelijk de juiste gevonden te hebben en trakteert me op een nummer van een van hun vorige albums. Ondertussen voer ik ook de twee andere bands in bij hetzelfde station. The Blow wordt gevolgd door een nummer van The Tyde. Qua wereldschokkende suggesties schiet het zo natuurlijk niet echt lekker op. Pandora Vs. Last FM Radio is trouwens hier zelf te beluisteren. Mijn Last FM-station begint met Rebellion (Lies) van de Arcade Fire; ook niet wat je noemt een tot op heden onopgemerkt gebleven sensatie maar het is om eerlijk te zijn geen band die vaak in mijn Winamp is langsgekomen en het klinkt zeker niet onplezierig. Hierna volgt iets artistiekerigs en gekunstelds van de Animal Collective, iets lolligs van They Might Be Giants (ik begin aan de regel over het niet gebruiken van de skip knop te twijfelen) en iets jazzies en speels orkesterigs van Jon Brion. De eerste onbekende naam. Het blijkt afkomstig van de soundtrack van Eternal Sunshine Of The Spotless Mind. Best leuk, maar ik begin me een beetje zorgen te maken of m'n Last FM-speler me wel begrijpt.

Last FM heeft helaas geen pauze-knop dus zet ik het geluid van Devendra Benhart gewoon even uit terwijl ik mijn heil zoek bij Pandora. Het lanceren van de losstaande speler ging niet in één keer goed, dus men is weer overnieuw begonnen. Met iets van Tilly & The Wall. Alledrie de bronnen van het station zijn daar inmiddels langsgekomen. Hierna móet er dan toch wel wat nieuws en onbekends langskomen. Bingo! The Lovetones. Nog nooit van gehoord. Aardige powerpop met Stones-y boogie-pianootjes. Het leuke van Pandora is dat het ook kan uitleggen waaróm het een bepaald nummer kiest, in dit geval omdat het denkt dat ik hou van 'basic rock structures, mild rhythmic syncopation, acoustic rhythm piano, mixed acoustic and electric instrumentation and a vocal-central aesthetic'. Ik zet Pandora's volgende suggestie, de Danielson Family, even in de wacht omdat ik zie dat Last FM, na de Apples In Stereo, inmiddels toe is aan de All Girl Summer Fun Band. Ook geen onbekende in deze contreien maar voor een stukje blije, rammelindie gaan hier de stoelen altijd wel aan de kant. Hierna meer jazz: Willie Bobo met iets van de Sounds From The Verve Hi-Fi. Stijlvolle zondagmiddagmuziek. Tijd voor het vervolg van de Familie Danielson bij Pandora. Leuk raar. Meer voor de lol en minder pretentieus dan de Animal Collective van de konkurrent. De sfeer van het nummer lijkt overigens niet de reden waarom het me voorgeschoteld wordt. Pandora heeft het weer vooral over de muziektechnische aspecten. De Devics volgen en klinken depressief.

Naar twee radiostations tegelijk luisteren is overigens allesbehalve een ontspannende bezigheid. Last FM suggereert Azure Ray (hoera!) en daarna Fiona Apple (boe!). Pandora haalt weer iets van Tilly & The Wall uit de kast en daarna iets powerpopperigs van John Doe. Is dat die jongen van X? Best leuk, maar nog geen reden om uit de startblokken richting de platenboer te vertrekken. Some Girls is vervolgens aardige, Veruca Salt light-achtige alternapop. De verklaring is wel erg algemeen: weer die gemengde akoestische en electrische instrumenten en verder een major key tonality en acoustic rhythm guitars. Dat kan op heel veel muziek slaan en het zijn niet de eerste kenmerken die ik zou gebruiken om dít nummer te omschrijven. Last FM denkt vervolgens nog steeds dat ik erg van jazz hou met de rokerige pianoklanken van Anita O'Day. Een vroegere Radio Mortale-collega tipte me recentelijk via Last FM de nieuwe plaat van z'n bandje en dat wordt, als de dat niet afvinkt, meegenomen in je Recommendation Radio en dat bandje, Moodak, is met een beetje goeie wil een beetje jazzy te noemen, maar zou dat écht kunnen verklaren waarom ik nu naar de knetterende trompetten van Don Nelson, weer van de Eternal Sunshine Of The Spotless Mind-soundtrack, zit te luisteren? Bij Pandora ben ik inmiddels langs Tom Petty terug bij The Tyde belandt. A Loner, van hun vorige album Twice, is hartverscheurend mooi maar ik wilde juist iets horen wat daar op leek.

Last FM speelt inmiddels Billie Holliday maar het vórige nummer was van Quallofill. Een erg leuk, relatief nieuw en in ieder geval onbekend Nederlands bandje dat een gestileerd electronisch easy listening geluid koppelt aan dwarse, Solex-achtige songstructeren. Ik kende ze al, maar dat is een uitzondering. Pandora heeft intussen weer iets onbekends uit de kast gehaald, Glenn Tilbrook (de naam ringde een bell, hij zong vroeger in Squeeze). Meer volwassen, powerpop. De invloed van The Tyde lijkt bij Pandora nogal aan de hoge kant. Ik mis de eigenzinnigheid van Tilly & The Wall en vooral de Blow. Misschien konden de professionele muziekluisteraars daar geen hokje voor aankruisen. Last FM is inmiddels de weg kwijt want draait nu Beethoven. Op de site van Last FM zelf kan ik zo snel geen uitgebreide uitleg vinden over hoe die recommendations nou precies tot stand komen. Wikipedia is iets meer behulpzaam, maar helemaal begrijpen doe ik het nog steeds niet. Het lijkt in ieder geval niet, zoals ik verwachtte, alleen maar gebaseerd te zijn op statistisch gedoe met de database maar bijvoorbeeld ook suggesties in de fora van vaak door jouw geluisterde bands mee te nemen. En terwijl Pandora me nog steeds brave gitaarpop - van Stephen Malkmus en Robert Pollard tot The Trouble With Sweeney en Martine Locke - voorschotelt met hier en daar een nummer van The Blow wisselt Last FM meer Nederlandse bandjes - Propeller (aardig), The Ticket That Exploded (niet) - af met oude internationale bekenden als Le Tigre.

Goed, ik heb uiteindelijk zowel Last FM en Pandora elk 20 nummers de kans gegeven. Tijd voor een beetje data-analyse. Pandora gaf me 6 bands of artiesten waar ik nog nooit van had gehoord, Last FM 5. Niet echt cijfers waar je stijl van achterover slaat. Als we dat vervolgens nog verder aanscherpen naar bandjes waar ik nog nooit van gehoord had en waar ik morgen een cd bij de platenboer ga kopen - of, het hedendaagse equivalent, zodirect eens door de Hype Machine ga halen - komen we uiteindelijk op een vrij troosteloze 0 - 0. Om even in voetbaltermen te blijven denk ik dat de grotere kansen bij Pandora lagen - namen als Some Girls en de Lovetones zal ik me zeker herinneren als ik ze nog eens ergens zou tegenkomen - terwijl Last FM vooral vage afzwaaiers in de vorm van ouwe jazzknarren in petto bleek te hebben. Kwalitatief ligt de einduitslag andersom: Pandora kwam met 5 nummers op de proppen waarbij ik graag had willen doorspoelen, Last FM met een stuk of 8. Maar, het moet gezegd worden, laatstgenoemde besloeg wel een significant breder muzikaal spectrum waardoor het wellicht wat onevenwichtig was maar wel een stuk spannender dan Pandora. Alhoewel dat natuurlijk ook kan komen doordat de drie bronnen waar ik het programma uit liet putten misschien niet al te ver uit elkaar lagen. En dus zoals zo vaak in een experimentele wetenschap, kan ik eigenlijk niet anders dan concluderen dat verder onderzoek op dit onderwerp wenselijk is.