Sinds hij er eerder dit jaar mee begon, is het blog van Gijsbert Kamer op de site van de Volkskrant een (overheerlijke...) bron van ergernis. Ik had er al eerder iets venijnigs over willen schrijven; naar aanleiding van zijn herhaalde kritiek op het headlinen door Jay Z van Glastonbury. Maar toen ik er eens goed voor was gaan zitten en m'n cursor in azijn had gedoopt en de stukjes nog eens aandachtig doorlas, kwam ik er achter dat Kamer eigenlijk helemaal geen argumenten aandraagt voor z'n stelling dat Jay Z - toch een van de grootste, interessantste en relevantste artiesten van de laatste jaren - daar niet zou horen te staan. Ja, hij mompelt iets over dat een hiphop-act zo'n festival niet zou kunnen dragen maar een uitleg van wat hij daar nou precies mee bedoelt en een eventuele verdere onderbouwing blijft achterwege. Daar valt dan lastig tegenin te schrijven. Het blijkt trouwens een hardnekkig verschijnsel bij z'n postjes. Het nieuws dat TMF met een nieuwe hitlijst komt waarin illegale downloads worden meegeteld, leverde vandaag echter een stukje op met zoveel malle opmerkingen dat ik het niet kon laten liggen:

Als die illegale downloads zo makkelijk in kaart te brengen zijn, waarom wordt er tegen dit strafbare handelen dan niet opgetreden, dacht ik meteen.

Dat GfK (ruwweg) kan achterhalen welke (en hoeveel) muziek er wordt gedeeld op het Nederlandse deel van het internet, betekent nog niet dat ze ook precies kunnen achterhalen door wíe. Dat ze bij het CBS kunnen uitrekenen dat er in 2006 zoveel duizend fietsen zijn gestolen in Nederland, betekent niet automatisch dat ze weten door wie. (Die downloaden = stelen analogie is er trouwens eentje waar Kamer, aan de algehele teneur van het stukje te merken, zich goed in kan vinden). En bovendien is downloaden in Nederland naar mijn weten gewoon legaal.

Maar toch ben ik benieuwd wat die nieuwe lijst gaat opleveren. Worden bijvoorbeeld alleen nieuwe nummers meegeteld en blijkt er een groot verschil te zitten in het soort muziek dat legaal dan wel illegaal wordt gedownload?.

Bij 3voor12 hebben ze dat al even voor je nagevraagd. Momenteel staan de nieuwe singles van Britney, Adele en Nickelback al hoog in deze nieuwe hitlijst, terwijl ze in de oude nog uitgebreid aan het stijgen zijn.

Ik vrees overigens dat de nieuwe lijst weinig verhelderend zal zijn. Hitlijsten betekenen al jaren nauwelijks meer iets. De platen die het meest op de radio gedraaid worden, staan het hoogst. Dat was vroeger [..] anders. [..] een liedje dat het luistervolk echt niet vrat ook al werd het dagelijks ieder uur gedraaid, werd geen grote hit. Nu wel. Hoe vaker een plaat gedraaid wordt, hoe hoger hij in de charts staat.

Ja en? Dat betekent volgens mij vooral dat de muzieksamenstellers sinds de jaren zeventig beter in hun vak zijn geworden. Het doel van een hitlijst lijkt me om ongeveer aan te geven wat er op een gegeven moment populair is aan muziek. (Of Gijsbert moet iets anders bedoelen met verhelderend) Ik neem dat een radiostation ook graag draait wat populair is, want blijkbaar luisteren de mensen daar graag naar. Ik vind de correlatie eerlijk gezegd niet zo heel verrassend en ik snap al helemaal niet waarom dat af zou doen aan de betekenis van de hitlijst.

Wat ik me afvraag is of er nog net als ikzelf in de jaren zeventig, jongens en meisjes zijn die wekelijks fanatiek de verschuivingen in de hitlijsten bijhouden. Zelf zat ik op zaterdagmiddag voor de radio te luisteren naar Lex Harding met zijn 'nationale zaterdagmiddag gebeurtenis' zoals zijn Top 40 uitzending op Veronica genoemd werd.

Natuurlijk is (de bekendmaking van) de actuele hitlijst niet meer zo'n event als vroeger. De tijd dat je voor dit soort informatie op een bepaald tijdstip naar de radio moest luisteren ligt al even achter ons. Sowieso is het concept van een nationale hitlijst in deze dagen van versnipperde, sterk geïndividualiseerde muziekconsumptie een ietwat achterhaalde. Waar er in de jaren zeventig één popzender was waar iedereen wel naar moest luisteren, zijn anno 2008 zulke collectieve ervaringen er simpelweg een stuk minder. De tijd dat iederéén de nummer 1 kende is voorbij en komt ook nooit meer terug. Veel minder mensen zullen zich ook in een hitlijst - any hitlijst - herkennen.

Ik heb nog mappen vol 'gedrukte exemplaren van Veronica's Top 40. Die vond ik betrouwbaarder dan de Top 50 van Noordzee, al was dat op niks gebaseerd.

Op niks gebaseerde meningen zaten er al vroeg in bij Gijsbert...

Ik wens de SuperChart veel succes, maar vrees dat ook dit een lijst zonder autoriteit zal worden.

Dat gebrek aan autoriteit lijkt me zoals gezegd iets voor hitlijsten in het algemeen. Er worden sowieso nauwelijks meer singles verkocht, zodat de bestaande lijsten gebaseerd zijn op bijkans verwaarloosbare cijfers. (Ik neem voor het gemak maar even aan dat met autoriteit iets als betrouwbaarheid wordt bedoeld). Dan lijkt me het meetellen van illegale downloads - met al z'n haken en ogen - in ieder geval een stap in de goede richting bij het invetariseren van wat er afgelopen week populair was aan muziek in Nederland.